Hồ đào có tên khoa học là Juglans regia, thuộc họ Hồdo Juglandaceae. Quả hồ đào còn được gọi là quả óc chó được dùng nhiều trong Đông y, hãy cùng tìm hiểu nhé.
1.Quả óc chó, phân bố và đặc điểm:
Nhân óc chó có vị ngọt, tính ấm, bổ thận, cố tinh, nhuận phế,nhuận tràng, trị thận hư ho suyễn, eo lưng đau, chân yếu, dương suy, di tinh, đại tiện táo, bí tiểu . Óc chó là loại cây sống lâu năm, có thể cao tới 20m, lá kép lông chim, thường có từ 7 – 9 lá chét, mép nguyên, không cuống, hình trứng thuôn, khi vò ra có mùi hăng. Hoa đơn tính cùng gốc hợp thành đuôi sóc. Quả hạch, bọc trong lớp vỏ, khi chín không nứt, hạch cứng và có màu vàng, có chứa rất nhiều dầu. Nguồn gốc cây này ở Địa Trung Hải. Ở Việt Nam, cây trồng ở một số vùng biên giới như Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng.
Vỏ cách vị đắng, tính bình, bổ thận, sáp tinh, trị thận hư di tinh, hoạt tinh, đái dầm.
Vỏ ngoài quả và cành lá vị đắng, tính bình, trị sưng hết ngứa sần, ngứa da trâu (ngưu bì tiên), ghẻ ngứa. Nếu dùng lá thì hái suốt mùa hè, tốt nhất vào tháng 6 – 7, chọn lá xanh phơi khô có màu lục, mùi thơm và đắng chát.
Dùng nhân thì thu hái vào tháng 9 – 10 , hái quả chín về bọc lấy vỏ ngoài phơi khô dùng .
Hạch gồm nhân và vỏ cứng , phơi khô gọi hồ đào , hạch đào , lấy quả hạch , đập lấy nhân phơi khô gọi hồ đào nhân (nhân quả óc chó) và phần vách phơi khô gọi phân tâm mộc .
2. Công dụng của quả óc chó (hồ đào):
Qua các thời đại các y gia đã dùng hồ đào như sau : Trong Dược phẩm vựng yếu , Lãn Ông nói về hồ đào rằng : có vị ngọt khí nóng không độc , ăn luôn thì mạnh khỏe , tóc đen dài , kiêm bổ hạ nguyên ( can , thận ) , làm thông kinh , nhuận huyết mạch , dưỡng gân cốt , thu liễm phế khí ngừng ho , hết bại liệt , mạnh âm trị chân eo lưng đau do hư , khiến cơ phu nhuận trạch , trên thì lợi khí tam tiêu , dưới thì bổ ích mệnh môn hỏa.
3. Các bài thuốc từ quả óc chó ( hồ đào):
- Bị đánh đập tổn thương : hồ đào tán nhỏ , uống với rượu ấm .
- Sỏi tiết niệu : Bột hồ đào hòa cùng gạo nấu cháo ăn .
- Khí suyễn của phụ nữ và trẻ em : để cả vỏ cùng nhân sâm sắc uống .
Đời Minh ( 1368 – 1464 ) nhà dược học Lý Thời Trần dùng để bổ khi dưỡng huyết , nhuận táo hóa đờm , ích mệnh môn , lợi tam tiêu , ấm phổi nhuận tràng , trị họ suyễn do lạnh , chân eo lưng đau nặng , đau sán khí vùng tâm phúc , chữa trị , đã ngoài ra máu , làm tan độc , sưng đau , thúc đậu chóng mọc , chế độc tố của đồng . Liều dùng 10 – 12g .
- Ghẻ lở: dầu hạt quả óc chó, ngải cứu 4g vò nát. Trộn lên đắp và phết nơi ngứa.
- Cảm phong hàn người nóng không mồ hôi , đau đầu : Hồ đào nhục , trà búp , hành , gừng sống , lượng bằng nhau , giã dập . Sắc nước uống , đắp chăn ra mồ hôi là khỏi .
- Người già ho suyễn , khí đoản , ngủ không yên : Hồ đào nhục bỏ vỏ 40g , gừng sống 40g , hạnh nhân ( bỏ vỏ , đầu nhọn ) 40g . Nấu cô thành cao cho mật ong hoàn viên như quả táo ta . Mỗi lần nhai 1 viên , uống với nước gừng .
- Mắt mờ : Đúng giờ ngọ ( 12 giờ trưa ) ăn no quả hồ đào , uống với nước mưa . Đi nằm thấy trong mũi có mùi tanh là đủ .
Tham khảo: sách hướng dẫn sử dụng cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của Nguyễn Đình Hùng sưu tầm.
Xem một số sản phẩm Hồng sâm Hàn Quốc chính hãng : tại đây
